Жаңғыру - жазушылардың жан азығы
Мемлекет басшысының тапсырмасымен «Нұр Отан» партиясы қай кезде де еліміздегі зиялы қауымға, ақын-жазушыларға, мәдениет пен өнер қайраткерлеріне үлкен қолдау көрсетіп келеді. Елбасының «Рухани жаңғыру» бағдарламасын және одан өрбитін құндылықтарды кеңінен дәріптеу мақсатында «Нұр Отан» партиясы мен Жазушылар одағы арасында өзара ынтымақтастық туралы меморандумға қол қойылды. Осы ретте тұғырлы төрт жоба ұсынылды. Бірінші жоба бойынша әдеби байқау өткізіледі. Байқау нәтижесі бойынша бес номинация белгіленеді. Әр номинацияда үш орыннан, барлығы 15 қатысушы жүлделі болады. Екінші телевизиялық жоба негізінде «Астана» телеарнасынан арнайы телебағдарлама дайындалады. Үшінші жоба әлеуметтік желілер мен интернеттің мүмкіндігін тиімді пайдалануға қатысты жүзеге асады. Заманауи технологиялардың көмегімен YouTube-те арнайы канал ашып, сол арқылы рухани жаңғырудың құндылықтары насихатталады. Төртінші жоба негізінде ақын-жазушылармен кездесулер, түрлі шығармашылық кештер өткізетін арнайы клубтар құрылады.
– Бұл жобалардың барлығы жас ақын-жазушыларға беріліп отырған мол мүмкіндік. Елбасының Жолдаудағы әр ұсынысының стратегиялық маңызы зор. Мәселен, ең төменгі жалақыны 1,5 есеге көбейту – миллиондаған қазақстандықтың тұрмыс деңгейіне оң әсерін тигізетін шара. Сол сияқты денсаулық сақтау мен білім беру саласына бөлінетін қаражат та көбейетін болады. Бұл шаралардың бәрі жүйелі түрде еліміздегі әлеуметтік жағдайды одан әрі дамытуға тың серпін береді. Сол себепті, «Нұр Отан» партиясы Мемлекет басшысының сенімді саяси тірегі ретінде Жолдаудың мәні мен маңызын халыққа кеңінен түсіндіріп, Елбасы ұсыныстарын жүзеге асыруға үлес қосып, осы бағыттағы жұмыстарға жүйелі түрде қоғамдық бақылау жүргізетін болады. Партия бұл жұмыстарды еліміздегі жетекші саяси партиялармен, қоғамдық бірлестіктермен және үкіметтік емес ұйымдармен бірлесе отырып, жүзеге асырмақ. Өйткені мұндай ауқымды жұмысты жұмыла атқарсақ, оның нәтижелі болары сөзсіз. Ел игілігіне бағытталған бұл істен Жазушылар Одағы да тыс қалмайды деп сенеміз. Өйткені халыққа ең жақын топтың бірі – қаламгерлер, – деген еді «Нұр Отан» партиясы Төрағасының Бірінші орынбасары Мәулен Әшімбаев.
Мәжіліс депутаты Сауытбек Абдрахманов зиялы қауымның Елбасы Жолдауын xалыққа түсіндірудегі орны туралы оң пікір білдірді. «Ақмола облысындағы кездесулер кезінде жұртшылықтың Елбасы Жолдауына жаңаша көзқарасы қалыптасқанына тағы да көз жеткізіп, көңіліміз жайлана түсті. Целиноград, Ақкөл, Шортанды аудандарында, А.Мырзаxметов атындағы университетте, облыстық «Арқа ажары» газетінің редакциясында, Ақмола облыстық жастар басқармасына қарасты Жастар ресурстық орталығында өткен кездесулерде сұрақ қоюшылардың дені елдік мәселелерді қозғады. Бұрынғыдай «анау неге жоқ, мынау неге жоқ, олар қашан болады?» деген сияқты бірсарынды әңгіме азайғанын анық байқадым. Бұрын жылдың басты құжатына белгілі дәрежеде тұтынушылық тұрғыдан қараушылық бой көрсете бастағанын байқайтынбыз. Атап айтқанда, Президент Жолдауының жария етілетін мерзімі жақындағанда жұрттың арасында «Биыл Елбасы стратегиялық міндеттерді қалай шешер екен? Қай салаға көмек көрсетер екен? Біздің салаға еңбекақыны өсірер ме екен? Өсірсе, қанша өсірер екен?» деген сияқты әңгімелер көбейе беретін. Жолдаудың елдің алдағы өмірінің басты бағыт-бағдарын айқындайтын стратегиялық құжат екендігін ескере қоймайтындар қатары бұрын қалың еді десек, мұнымыз артық айтқанға жатпас. Ал кейінгі жылдарда жаңағыдай көзқарастың орнына «Президент келесі жылға қандай басымдықтар белгілер екен? Қоғам дамуының негізгі арналарын қалай айқындар екен? Соның ішінде өзім қызмет ететін салада қандай өзгерістер орын алар екен?» деген байсалды пайым басым түсе бастағаны байқалады. Мұның өзі Елбасы Жолдауын жан-жақты түсіндіруге зиялы қауым өкілдерінің бұрынғыдан белсендірек қатысуының нақты нәтижесі деуге болады. Оның бір себебі Жолдаудың басынан аяғына дейін адамға қамқорлыққа, отандастарымыздың әл-ауқатын арттырудың, өмірімізді өзгертудің нақты тетіктерін табу талабына тұнып тұрғандығы болса, тағы бір себебі дамуымызды тежеп келе жатқан түйткілдерді ашық көрсетуі, сол қиыншылықтарды еңсерудің жолдарын елмен ақылдаса отырып іздестіруі дер едік. Мысалы, экспорт пен импорттың арасындағы үш еседей алшақтық, көлеңкелі экономиканың ойлы адамды айран-асыр қалдыратындай, тіпті сескендіретіндей көлемі сияқты жайлар ашып айтылып, соларды еңсерудің жолдары нұсқалғаны бәрімізді де қатты үміттендіреді. Міне, мұны да біз қазір кең қанат жая жүргізіліп жатқан руxани жаңғырудың нақты нәтижесі, жақсы жемісі деп білеміз. Сондықтан егер билік халықтың мүддесін ойлайтын шешімдер қабылдап жатса, билік қабылдаған шешімдерден халықтың мүддесіне нақты пайда тиіп жатқан болса, биліктің шешімдерінен халықтың әл-ауқаты жақсарып, нақты нәтиже шығып жатса, «имидж үшін шын жазушы билікке қатыстырылуы тиіс» деген пастулатты өте даулы деп қабылдау керек. Осы тұрғыдан келгенде, «Нұр Отан» партиясы халыққа жақындаудың нақты көрсеткіштерін көрсетіп отыр» деді.
«Ой түбінде жатқан сөз, шер толқытса шығады» дегендей, «Нұр Отан» партиясының жазушыларға жасап жатқан қамқорлығы бірқатар зиялы азаматтардың көкейінен шығыпты. Мәжіліс депутаты Бекболат Тілеухан «Нұр Отан» партиясы жанында «Мирас» республикалық кеңесі жұмыс істейтінін айта келе, «Бұл – қазақ зиялыларының қатысуымен қоғамдағы өзекті мәселелерді қозғайтын сұхбат алаңы болып отыр. Сондықтан партия мен жазушылар арасындағы ортақ меморандумға қол қою – өте тиімді бастама деп білемін. Себебі, «Рухани жаңғыру» бағдарламасын жүзеге асыруда жазушылардың қоғамдағы алатын орны ерекше. Жазушы – қазақ қоғамының парасаты мен ой деңгейі. Әр кезде заманаға ой тастайтын да, бұқараға ой қозғайтын да зиялы қауым өкілдері екені сөзсіз. Ақын-жазушы сол қоғамның тамырын басып отырған, жан дүниесін түсінетін тұлға» деген пікірді алға тартады.
Қазақстан жазушылар одағы 800-ге тарта қаламгерді біріктіріп отырған қоғамдық ұйым. Біле білгенге, бұл – үлкен күш. Елбасы Жолдауын, «Рухани жаңғыру» бағдарламасын қолдап, қуаттап жатқан қаламгерлер қатары көп.
Жазушылар одағы басқармасының төрағасы Ұлықбек Есдәулет: – Елбасы Жолдауында айтылған рухани-әлеуметтік мәселелердің шешімін табуда «Нұр Отан» партиясы мен Жазушылар одағы бірлесе, ынтымақтаса қызмет етеміз деген ойдамын. Жақында ғана қабылданған меморандум биік нәтижелерге қол жеткізеді деген үміттеміз. Шығарма өміршең болуы үшін өмірден алынуы тиіс. Өмірді жеңілдетуге, тұрмысты, әл-ауқатты жақсартуға бағытталған Жолдаудың жылдағы жолдаулардан ерекшелігі де осы болды деп айтар едік. Әлемдік және жергілікті проблемалар бірі жағадан, бірі етектен алып тұрған қазіргі кезеңде халқымыздың әл-ауқатын өсіру, тұрмысын байыту оңай шаруа емес. Жақсы тұрмыс деген не? Ол – барлық жұрттың жағдайының жақсаруы – яғни, қам-мұңсыз өмір сүріп, ауырмай-сырқамай, алаңсыз еңбек етіп, бала-шағасын асырап, оқытуы. Ал сол тұрмыс қайтсе жақсарады? Арифметикалық қарапайым сұраққа қарапайым жауап берсек, бұл, әрине, ең алдымен тапқан табысыңа тікелей байланысты болмақ. Нарық кеңірдегінен қысқан теңгеміз қылғынған сайын, азық-түлікпен күнделікті тұтыну тауарларының бағасы шарықтай түсетіні анық. Мұндайда тапқан табысың бойын тіктеп, алып жүрген жалақыңның өзі жербауырлап қалмай, еңсесін көтере білсе – асығыңның алшысынан түскені емей немене? Сондықтан да Мемлекет басшысы Нұрсұлтан Назарбаевтың жаңа Жолдауының әлқиссасы халық табысының өсуінен басталуында үлкен мән бар. Түбінде әмбеге ортақ еңбек қоғамын құру үшін мемлекет пен халықтың арасы мейлінше жақындап, екеуі тізе қосып, күш біріктіруі қажет.
Ол үшін алғашқы қадам – ең төменгі жалақының мөлшерін алдағы жылдан бір жарым есе, яғни 28 мыңнан 42 мың-ға өсіруден басталғалы отыр. Cондай-ақ бюджеттік мекемелерде жұмыс істейтін қызметкерлердің еңбекақысы 35%-ға өспек. Бұл дегеніміз – бүкіл еліміздегі күнделікті және айлық, жылдық табыстың молаюына тікелей әсер ететіні сөзсіз. Осындайда, төмен жалақы алатын қызметкерлер мен жұмыскерлердің еңбекақысын көтеру туралы Елбасы бастамасына алпауыт компаниялар қалай қарайды деген сауал сұранады. Бүгін Елбасының «қолдайды» деген сеніміне «қолдаймыз» деп қосарлана жауап беріп, еңбекақы көтеру мәселесін ертең су аяғы құрдымға жіберіп, соңын сиырқұйымшақтандырып жібермес пе екен деген қауіп басын қылтитады. Сондықтан бұл аса өзекті тапсырманың бұлжытпай, мінсіз орындалуын Үкімет өзі қадағалағаны жөн болар еді. Сондай-ақ Жолдауда алдағы жылы «Педагог мәртебесі туралы» заң жобасы әзірленіп, қабылдау туралы тапсырма бергені зор ғанибет болды. Бұл ұстаздар үшін аса зор қуаныш. Айлығы аз, науқандық жұмыстарда әрдайым қолбалаға айналатын мұғалімдердің беделін көтеру, абыройын арттыру еліміздің келешегі үшін керекті, аса маңызды стратегиялық шешім. Биылғы Жолдаудың тағы бір артықшылығы, Елбасы алдағы 2019 жылды «Жастар жылы» деп жариялау туралы өте орынды ұсыныс айтты.
Бұл – жастарға арналып арнайы бағдарламалар қабылданып, үлкен қаржылар бөлініп, игілікті істер көзделеді деген сөз. Мұндай «шұға жауатын» шапағаттан шығармашыл жастар да құр қалмайтын шығар. «Мен жастарға сенемін!» деп Мағжан ақын жазғандай, біз өз болашағымызға сенеміз, бірақ, олар біздің сенімімізді ақтауы үшін жан-жақты жағдай туғыза білуіміз керек. Жастардың оқып, мамандық алуына, лайықты жұмысқа орналасуына, баспаналы болуына қолайлы жағдай жасау – болашаққа салар нағыз инвестиция осы деп білемін! Қарапайым халық қолдап отырған Жолдауды қолында билігі мен қаржысы бар, тұтқа мен тізгін ұстаған, бас көтерер, атқамінер азаматтардың қолдағаны қажет. Айтумен емес, ар-ұятпен! Құр сөзбен ғана емес, нақты іспен! Бұл – сөзден іске көшетін кез келгенін көрсетеді. Осыны талап ету керек» дейді. Мемлекеттік сыйлықтың иегері, жазушы Төлен Әбдік «Жолдауды айтқан кезде мадақ жанрынан қашуымыз керек. Халыққа мейлінше түсіндірген дұрыс, бірақ кез келген дүниені айтардан бұрын, оны біліп айтқан жөн. Қазір өмірде не көп – жағымпаздар көп. Олар алқалы топта алға түсуге ұмтылады. Өзгелерден көбірек айғайлағысы келеді. Осы жылдың қаңтар айында Елбасы Жолдау жасаған еді. «Арада тоғыз ай өткен кезде тағы бір Жолдау жолданғаны қалай болар екен?» деген ойға кеткенім рас. Шынтуайтына келгенде, екі Жолдаудың да мән-мағынасы бір-бірімен сабақтас, бір-бірімен біте қабысып жатыр. Жыл басындағы Жолдауда «әлем дамуы жаңа инновациялық сатыға көтерілді. Біз де сол инновациялық дамуды бастан кешіруіміз керек» деген ойды көтерсе, енді халықтың әл-ауқатын арттыруымыз қажет деген мәселені айтып отыр. Түсіндіру жұмыстарын өз сөзімізбен, публицистикалық мақалаларымызбен көрсеткеніміз дұрыс. Бірақ көркем шығармадан талап етуге болмайды. Әдебиетке бір-ақ зат керек: ол – ой еркіндігі. Көркем әдебиетті насихатқа айналдырсақ, одан әдебиет шықпайды» деген ойын ортаға салды.
– Шындығына келгенде, ақын-жазушының өзі бір-бірін оқымайтын жағдайға жеттік. «Менің шығармамды оқыдың ба?» деп сұрасақ, көбі білмеуі де мүмкін. Мен де солай болуым мүмкін. Сөйтіп отырып, «халыққа жетпей жатыр, оқымайды» деп айтамыз. Халық оқитын шығарма бар ма, жоқ па, оның да мәнін айырып отырған жоқпыз. «Нұр Отан» партиясы мен Жазушылар одағы ынтымақтастық меморандумына қол қойды. Егер саяси партиялар шығармашылық қызметті, оның ішінде әдебиет пен өнерді ұлттық идеологияның ерекше бір түрі деп танып, оны қамқорлыққа алып, әрі оны халыққа қызмет етуге бағыттайтын болса, оны біз әрқашан да қолдауға дайынбыз. Бүгінгі таңда көркем шығарма халыққа жетпей жатыр деген мәселені көп айтамыз. Жазушылар одағының бір пленумын шығармашылық мәселеге арнайық деген ұсыныс айтқан едік. «Бүгінгі әдебиеттің деңгейі қандай?», «Қандай бағытта кетіп барады?», «Артымыздан келе жатқан жас буын қаламгерлердің шығармалары не нәрсені көксейді?» деген дүниелердің басын ашып алмағаннан кейін басқасы бос нәрсе. Жас жазушылардың арасында «әдебиет бізден басталады» деген пікірлер де пайда болыпты. Мұның бәрі қайдан шығып жатыр? Әдебиеттегі толқын арасында байланыс үзіліп қалған ба? Егер үзіліп қалса, оны қалай жалғаймыз? Осындай мәселелерді меморандум арқылы бекіте алар болсақ, онда біздің ұтқанымыз. Жас қаламгерлердің шығармаларын насихаттайтын бағдарлама ашылуы тиіс. Осының бәріне партия бас-көз болатын болса, онда бұл жұмыстардың басы-қасында жүруге дайынбыз, – деп Алдан Смайыл мырза Елбасы мен еліміздегі жетекші партия бастамаларын қызу қолдайтынын жеткізді.
Қазақ қаламгерлері қоғам дамуынан ешқашан сырт қалып көрген емес. Елдің мұңы мен зары, әлеуметтің жағдайы жазушылардың негізгі нысанасы. Ал «Рухани жаңғыру» бағдарламасы шығармашыл жандардың жан азығына айналды десек те болады. Күрмеуі көп күрделі кезеңде елдік, мемлекеттік, ұлттық мәселелерді ашық көтеретін, аталы сөзді айтатын да қаламгерлер қауымы. Осы орайда «Нұр Отан» партиясы ұсынған төрт тұғырлы ұсынысты барынша тиімді пайдалану қажет шаруа. «Ұйықтаған ойды кім түртпек?» дейді ойшыл Абай. Сондай түртпекті еліміздің жетекші партиясы жасап отыр. Ендігі селт ету мен серпілу – жазушылардың белсенділігіне тікелей байланысты. Нұртөре ЖҮСІП
Баға беріңіз